MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DAVASI
MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DAVASI
GİRİŞ
Hukukumuzda miras hakkının korunmasına ilişkin bir çok dava öngörülmüş olup herhangi bir hakka dayanmaksızın tereke malını elide bulunduran 3.kişilere karşı açılabilecek dava da miras sebebiyle istihkak davasıdır.
MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DAVASI NEDİR?
Yasal dayanağı TMK md 367 olan miras sebebiyle istihkak davası, mirasçılığa bağlı üstün hakka dayanarak yasal mirasçılar veya atanmış mirasçılar tarafından, mirasçı olmadığı halde terekeyi veya terekeye ait bazı malları mirasçıymış gibi elinde/zilyetliğinde bulunduran kimseye karşı açılan bir eda davası şeklinde tanımlayabiliriz. Mirasçı, terekeye dahil belirli bir mal veya hakkı dava konusu yapabileceği gibi, terekenin tümünü veya miras payının tamamını da dava konusu yapabilir. Eda davası olan bu davanın sonunda Mahkeme davalıyı, " dava konusu şeyi vermeye veya bir şeyi yapmaya yahut yapmamaya” mahkum edebilecektir.
BU DAVADA KORUYUCU TEDBİR TALEP EDİLEBİLİR Mİ?
Miras sebebiyle istihkak davası hak ve menfaatleri konu aldığından dava süresince bu hak ve menfaatlerin korunmasına yönelik kanunda ön görülen koruma tedbirlerinin alınmasına da olanak sağlamaktadır.
Buna göre davacının lehine bir karar verilmesini muhtemel gören ve davacının iddialarını ciddi bulan mahkeme, davacının talebi üzerine, davacı lehine terekeye konu mallar üzerine teminat sağlanması veya durumun tapuya şerhine yönelik hüküm tesis edebilir.
Pratikte bu konuda pek çok hak kaybı örnekleri bulunduğundan böyle bir davada mutlak suretle bir avukata danışılmasını ve avukat desteği alınmasının gerekliliğini vurgulamakta yarar görmekteyiz.
DAVANIN TARAFLARI KİMLERDİR ?
TMK md 637/1:"Yasal veya atanmış mirasçı, terekeyi veya bazı tereke mallarını elinde bulunduran kimseye karşı mirasçılıktaki üstün hakkını ileri sürerek miras sebebiyle istihkak davası açabilir." hükmü gereğince bu davanın, ancak yasal veya atanmış mirasçılar tarafından açılabileceği kabul edilmiştir. Bu bağlamda, kanunen miras almaya hak kazanan kan hısımları ile vasiyetname yahut miras sözleşmesiyle atanmış olan mirasçılar bu davayı açabilecektir.
Bu davanın davalı ise dava konusu tereke veya terekeye ait malları zilyedinde/elinde/hakimiyetinde bulunduran kimsedir. Yani bu dava, miras malını haksız olarak elinde bulunduran kişiye karşı, mirasçılıktan doğan üstün hakka dayanılarak açılacaktır.
Davacının İspat Külfeti Nedir ?
Miras sebebiyle istihkak davası, Kanundaki düzenlenme şekli ve koruduğu menfaat gereği mirasçılıktaki üstün hakkı konu aldığından;
- Davacı bu davada ilk olarak,miras bırakanın ölümünü veya gaipliğini kendi mirasçılık sıfatının varlığını, kısaca mirasçı sıfatıyla miras hakkı sahibi olduğunu ispatlaması gerekecektir. (Davacı mirasçı olduğunu, mirasçılık belgesi ile ispat edebilir).
- Davacının mirasçılık sıfatına dair bir uyuşmazlık olması durumu mevcutsa da yine TMK md 637/2 gereği aynı dava içerisinde mahkeme bunu çözebilecektir.
- Davacı, dava konusu olan malların terekeye ait olduğunu da ispat etmelidir.
- Son olarak davacı, davalının dava konusu terekeye veya terekeye dahil mala zilyet bulunduğunu ispat edecektir.
Davalının Getirebileceği Savunmalar Nelerdir?
Davalı; davacının mirasçılık sıfatının sona erdiğini veya hakkı bulunmadığını; Rehin, intifa gibi sınırlı bir ayni hakka veya kira, ariyet gibi kişisel bir hakka dayanarak zilyet olduğunu ileri sürebilir. Böyle bir durumda davalı bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Yani zilyetliğini haklı bir nedene dayandığını davalı ispat etmelidir.
ZAMANAŞIMI SÜRESİ NE KADARDIR?
Miras sebebiyle istihkak davasında, zamanaşımı süreleri oldukça uzundur ve davalının iyi niyetli ve kötü niyetli olmasına bağlı olarak faklı zamanaşımı süreleri öngörülmüştür.
a)Eğer davalı iyi niyetliyse;
Davacının kendisinin mirasçı olduğunu ve iyi niyetli davalının terekeyi veya tereke malını elinde bulundurduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl ve her halde miras bırakanın ölümünün veya vasiyetnamenin açılmasının üzerinden on yıl geçmesiyle zamanaşımına uğrar.
b)Eğer davalı kötü niyetliyse;
TMK md. 369/2 gereği iyi niyetli olmayanlara karşı dava zamanaşımı süresi yirmi yıldır.
GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR ?
Miras sebebi ile istihkak davası bakımından görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir.
Bu dava, tereke mallarının bulunduğu yerde değil miras bırakanın son ikametgah yeri mahkemesinde açılmalıdır.
SONUÇ: Miras sebebiyle istihkak davası, mirasçıların haklarını üçüncü kişilere karşı korumada etkili bir dava olup zamanaşımı sürelerinin uzunluğu da bu hakkın ileri sürülebilmesini kolaylaştırmaktadır. Ayrıca, ispat yükü yönünden davacıya ispat kolaylığı da getirilmiş olup bu davanın iyi bir koruma aracı olduğu görüşünü kuvvetlendirmektedir.
SON NOT.1: MAKALEDE BELİRTİLEN VE DİĞER HUKUKİ KONULU SORUNLARINIZDA BİLGİ EDİNEBİLMEK İÇİN SAYFAMIZDA YER ALAN "AVUKATA SOR" BÖLÜMÜNDEN SORULARINIZI SORABİLİRSİNİZ.
SON NOT.2: MAKALEMİZİN FAYDALI OLMASINI TEMENNİ EDERİZ. İŞ VE İŞLEMLERİNİZE ÖZEL DURUMLARIN OLABİLECEĞİNİ UNUTMAYINIZ. BU UĞURDA HAK VE ZAMAN KAYBINA UĞRAMAMANIZ İÇİN MUTLAKA AVUKATINIZA DANIŞMANIZI TAVSİYE EDERİZ.
Saygılarımızla,
GÜNEY HUKUK BÜROSU
Av. Tuğba BAŞARAN
