TAAHHÜTLÜ ABONELİK SÖZLEŞMELERİNDE TÜKETİCİNİN CAYMA HAKKI

 Abonelik sözleşmesi, tüketicinin, belirli bir mal veya hizmeti sürekli veya düzenli aralıklarla edinmesini sağlayan sözleşmelerdir (6502 say. K.m.52/I). Alınan elektrik, su, doğalgaz, telefon, televizyon yayınları, GSM şirketleri, İnternet, gazete ve dergi abonelikleri gibi hizmetler bu sözleşme türünün örneklerindendir.

Abonelik sözleşmesinin zorunlu içeriği, tüketici ile satıcı ve sağlayıcının hak ve yükümlülükleri ile diğer uygulama usul ve esasları yönetmelikle belirlenir (6502 say. K.m.52/VII). Yazılı veya mesafeli olarak kurulan bu sözleşmelerin bir nüshasının kağıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile tüketiciye verilmesi zorunludur (6502 say. K.m.52/II). Bu sayede tüketiciler imzaladıkları sözleşme hakkında bilgi sahibi olurlar.

Taahhütlü abonelik sözleşmesi ise, belirli mal veya hizmete taahhütte belirtilen süre kadar abone kalmayı taahhüt ettiğimiz ve hizmetten indirimli olarak yararlandığımız sözleşmelerdir. Taahhütlü aboneliklerde, taahhüt sürecince sözleşme ve taahhütname koşullarında değişiklik yapılamaz.

Belirli süreler için kurulan abonelik sözleşmelerine bu sözleşmenin bir itiraz gelmemesi halinde aynı süre ile uzayacağına ilişkin hükümler konularak sözleşmeyi uzatmayacağına ilişkin iradesini satıcı veya sağlayıcılara iletmeyi unutan tüketiciler mağdur edilebilmektedir. Bunun önüne geçilmesi amacıyla kanun koyucu şöyle bir düzenleme getirmiştir; “Belirli süreli abonelik sözleşmelerine sözleşmenin belirlenen süre kadar uzayacağına ilişkin hükümler konulamaz; ancak abonelik sözleşmesinin kurulmasından sonra, sözleşmenin sona ereceği tarihe kadar tüketicinin talepte bulunması veya onay vermesi hâlinde abonelik sözleşmesi uzatılabilir (6502 say. K.m.52/III).” Bu sayede belirli süreli abonelik sözleşmelerinin kendiliğinden uzayacağına dair olan sözleşme şartları geçersiz kılmıştır. Bu durumda sözleşme uzatma talebi ya tüketiciden gelmeli ya da sözleşme bitmeden önce satıcı veya sağlayıcıdan gelen sözleşmenin uzatılması talebi tüketici tarafından onaylanmalıdır. Sözleşmenin kendiliğinden uzayacağına ilişkin onayın sözleşmenin kurulması sırasında veya sözleşmenin sona ermesinden çok önce alınması emredici kurallara aykırılık nedeniyle ya da haksız şart olarak geçersiz sayılacaktır.

Taahhütlü abonelik sözleşmesinden abonenin cayabilmesi için, öncelikle sözleşme tüketici sözleşmesi olmalıdır.  Bunun yanında taahhütlü abonelik sözleşmesinin “iş yeri dışında kurulması” veya “mesafeli sözleşme niteliğinde olması” gerekmektedir.  

Tüketici, belirsiz süreli veya süresi bir yıldan daha uzun olan belirli süreli abonelik sözleşmesini herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin istediği zaman feshetme hakkına sahiptir (6502 say. K. m.52/IV, c.1). Bir yıldan az olan abonelik sözleşmesinde ancak, satıcı veya sağlayıcı tarafından sözleşme koşullarında değişiklik yapılması veya tüketicinin hizmetten yararlanmasına engel olacak geçerli bir sebebin varlığı halinde tüketici sözleşmeyi feshedebilir. Tüketicinin cayma hakkı konusunda bilgilendirildiğine ilişkin ispat yükü satıcıya aittir tüketici bilgilendirilmediğine dair bir kanıt sunmak zorunda değildir. Eğer tüketici cayma hakkı konusunda yeteri kadar bilgilendirilmemişse on dört günlük süre ile bağlı olmadan cayma hakkını kullanabilir.

Taahhütlü abonelik sözleşmesi; en az on iki punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dilde, açık, sade ve okunabilir bir şekilde düzenlenir. Taahhütlü abonelik sözleşmesi; taahhüdün konusu ve geçerlilik süresini, taahhüt konusu mal veya hizmetin niteliklerini, tüm vergiler dahil toplam fiyatını, indirim yapılan tarifenin taahhüt verilmeden önceki fiyatını, aylık yapılan indirim miktarını, tüketicinin temerrüde düşmesinin hukuki sonuçlarına ilişkin bilgileri, taahhüdün süresinden önce sonlandırılması durumunda tüketicinin elde ettiği faydalara ilişkin geri ödeyeceği bedelin hesaplanma yöntemini,  tüketicilerin  uyuşmazlık  konusundaki  başvurularını  tüketici  mahkemesine  veya  tüketici  hakem  heyetine  yapabileceklerine  ilişkin  bilgileri belirtmek zorunda ve bu sözleşmelerin bir nüshasının kağıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile tüketiciye verilmesi zorunludur. Bu zorunlu unsurları içermeyen sözleşme, herhangi bir cayma bedeli ve cezai şart ödemeden feshedilebilir.

Mesafeli satış yöntemiyle kurulan bir GSM aboneliğinin feshi için tüketicinin merkez ya da ofis şubelerine çağırılması gibi tüketiciyi hem zaman hem de mali kaybına uğratarak tüketicinin sözleşmeden cayma hakkını kullanmasını engellemek isteyen satıcı veya sağlayıcılar mevcuttur. Bu durumu önlemek için konun koyucu tüketicinin sözleşmeyi nasıl akdetmiş ise aynı yöntemle de sözleşmeyi feshedebilmesine olanak sağlayacak bir düzenleme yapılmıştır. Fesih bildiriminin kâğıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı veya sağlayıcı, abonelik sözleşmesinin feshi için sözleşmenin tesis edilmesini sağlayan yöntemden daha ağır koşullar içeren bir yöntem belirleyemez (6502 say, K.m.52/1V).

Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin aboneliğe son verme isteğini yönetmelikle belirlenen süreler içinde yerine getirmekle yükümlüdür. Aboneliğin belirlenen süreler içinde sona erdirilmediği durumlarda, bu sürelerin bitiminden itibaren mal veya hizmetten yararlanılmış olsa dahi, tüketiciden herhangi bir bedel talep edilemez. Satıcı veya sağlayıcı, fesih bildiriminin hüküm ifade etmesinden itibaren on beş gün içinde tüketici tarafından ödenmiş olan ücretin geri kalan kısmını kesinti yapmaksızın iade etmekle yükümlüdür (6502 say. K.m.52/V).

Abonelik Sözleşmeleri Yönetmeliği’nin 24. maddesine göre,

“(1) Diğer mevzuatta tüketici lehine olan süreler saklı kalmak kaydıyla, satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin fesih talebini, bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren en geç yedi gün içerisinde yerine getirmekle yükümlüdür.

(2) Tüketicinin fesih talebinin yerine getirilme süresi günlük süreli yayınlarda on beş gün; haftalık süreli yayınlarda bir ay; aylık süreli yayınlarda ise üç aydır. Daha uzun süreli yayınlarda ise, bildirimden sonraki ilk yayını müteakiben fesih bildirimi hüküm ifade eder.”

Satıcı veya sağlayıcı, abonelik sözleşmesinin feshedilmesi ile ilgili bildirim ve taleplere ilişkin işlemleri yerine getirmek üzere gerekli tedbirleri almak ve gerektiğinde uygun bir sistem kurup bu sistemi kesintisiz olarak açık tutmakla yükümlüdür (6502 say. K.m.52/VI).  Kanunda yer almasa bile bu sistemin tüketiciye uygun ücretlerle ve hatta ücretsiz kurulması gerekmektedir. Aksi halde dürüstlük kuralına ve Kanunun amacına aykırılık nedeniyle alınan fazla alınan ücretin iadesi gerekir.

Taahhütlü abonelik sözleşmesine ilişkin düzenleme, Abonelik Sözleşmeleri Yönetmeliği'nin 16. Maddesine göre,

“(1) Taahhütlü aboneliklerde tüketicinin süresinden önce taahhütlü aboneliğini sonlandırması halinde, satıcı veya sağlayıcının talep edeceği bedel, tüketicinin taahhüdüne son verdiği tarihe kadar tüketiciye sağlanan indirim, cihaz veya diğer faydaların bedellerinin tahsil edilmemiş kısmının toplamı ile sınırlı kalmak zorundadır. Ancak, tüketiciden taahhüt kapsamında tahsil edileceği belirlenen bedellerin henüz tahakkuk etmemiş kısmının toplamının, bu tutardan düşük olması halinde sınır değeri olarak tüketici lehine olan tutarın esas alınması zorunludur.

(2) Taahhütlü aboneliklerde tüketicinin yerleşim yerinin değişmesi ve taahhüt konusu hizmetin tüketiciye yeni yerleşim yerinde aynı nitelikte sunulmasının fiilen imkânsız olması durumunda, tüketici birinci fıkrada belirtilen tutarları veya herhangi bir bedeli ödemeksizin taahhütlü aboneliğini feshedebilir.”

SON NOT.1: MAKALEDE BELİRTİLEN VE DİĞER HUKUKİ KONULU SORUNLARINIZDA BİLGİ EDİNEBİLMEK İÇİN SAYFAMIZDA VEREN ALAN SORU-CEVAP BÖLÜMÜNDEN SORULARINIZI SORABİLİRSİNİZ.

SON NOT.2: MAKALEMİZİN FAYDALI OLMASINI TEMENNİ EDERİZ. İŞ VE İŞLEMLERİNİZE ÖZEL DURUMLARIN OLABİLECEĞİNİ UNUTMAYINIZ. BU UĞURDA HAK VE ZAMAN KAYBINA UĞRAMAMANIZ İÇİN MUTLAKA AVUKATINIZA DANIŞMANIZI TAVSİYE EDERİZ.

Saygılarımızla,

GÜNEY HUKUK BÜROSU