İDARİ PARA CEZASI NEDİR?

İDARİ PARA CEZASI NEDİR?

İdari para cezası, adli suç niteliği olmayan daha hafif manada kabahat kavramıyla karşılığını bulan haksız eylemlere karşı uygulanan idari yaptırım türüdür. Bu doğrultu da kabahat deyiminden; kanunun karşılığında idarî yaptırım uygulanmasını öngördüğü haksızlık anlaşılır. 5326 sayılı Kabahatler Kanununun amaca toplum düzenini, genel ahlâkı, genel sağlığı, çevreyi ve ekonomik düzeni korumaktır. Bu düzeni korumak amacıyla idari kuruluşlar, kamu otoritesinin verdiği yetkiye dayanarak idari para cezalarının uygulayıcıları olmaktadırlar. Belediye Encümeni, Sosyal Güvenlik Kurumu, Emniyet Genel Müdürlüğü bu kurumlara örnek verilebilir.

İdari para cezaları, adli makamlarca verilen adli para cezasıyla aynı nitelikte değildir. Adli para cezaları ödenmediğinden hapse çevrilmeleri mümkün iken idari para cezalarının rızaen ödenmemesi halinde ancak cebri icra yöntemlerine başvurulabilir. İdari para cezalarına karşı itiraz yolu da farklı olup bu hususta Kabahatler Kanunu hükümleri uygulanmaktadır.

İDARİ PARA CEZASINA KARŞI NE KADAR SÜREDE İTİRAZ EDEBİLİRİM?

5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27. Maddesi uyarınca idari para cezalarına karşı itiraz yolu, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren on beş gündür. İtirazı mercii ise sulh ceza mahkemesidir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış ise; idarî yaptırım kararı kesinleşmektedir. Genel itiraz usulü bu şekilde olmakla birlikte bazı özel kanunlarda itiraz süresi ve mercii farklıdır. Bu sebeple idari para cezasına ilişkin idari karar metninde mutlaka itiraz süresi ve merci gösterilmelidir. Bu Anayasamızın sağladığı bir güvencedir. Anayasamızın “Hak ve Hürriyetlerin Korunması” başlıklı 40.maddesi uyarınca “Devlet, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorundadır.” Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin İdari İşlemler Karşısında Bireyin Korunmasına İlişkin 77(31) sayılı kararında da beşinci ilke olarak  “Başvuru yollarının gösterilmesi” öngörülmektedir.

İDARİ PARA CEAZINDA İTİRAZ SÜRESİ GÖSTERİLMEMİŞ İSE İTİRAZ SÜRESİ KAÇ GÜN UYGULANIR?

İdare tarafından, dava açma süresi gösterilmemiş ise; özel dava açma sürelerinin işletilmesine olanak bulunmamaktadır.  Özel dava açma süresine tabi olmasına rağmen, bu hususun idari işlemde açıklanmaması halinde, dava konusu idari işlemin tebliği tarihinden itibaren, özel dava süresinin değil, 60 günlük genel dava açma süresinin uygulanması gerektiği sonucuna varılmaktadır. (DİDDK, E.2005/1558, K.2008/1803, k.t.17.10.2008, Danıştay Dergisi, Yıl 39, Sayı 121, 2009, s. 74-77. Aynı sonuca varılan başka bir karar olarak, D.10.D., E.2006/2232, K.2007/6691, k.t.31.12.2007, Danıştay Dergisi, Yıl 38, Sayı 118, 2008, s. 335-338)

İDARİ PARA CEZASINA KARŞI İTİRAZ NEREYE YAPILIR?

İdari para cezasına karşı itiraz, Kabahatler Kanunu’nun 27. Maddesi gereği Sulh Ceza Hakimliğine yapılmalıdır.

Ancak;

İdarî yaptırım kararının mahkeme tarafından verilmesi halinde, bu karara karşı ancak itiraz yoluna gidilebilir.

Soruşturma konusu fiilin suç değil de kabahat oluşturduğu gerekçesiyle idarî yaptırım kararı verilmesi halinde; kovuşturmaya yer olmadığı kararına itiraz edildiği takdirde, idarî yaptırım kararına karşı başvuru da bu itiraz merciinde incelenir.

Kovuşturma konusu fiilin suç değil de kabahat oluşturduğu gerekçesiyle idarî yaptırım kararı verilmesi halinde; fiilin suç oluşturmaması nedeniyle verilen beraat kararına karşı kanun yoluna gidildiği takdirde, idarî yaptırım kararına karşı itiraz da bu kanun yolu merciinde incelenir.

İdarî yaptırım kararının verildiği işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak idarî yargının görev alanına giren kararların da verilmiş olması halinde; idarî yaptırım kararına ilişkin hukuka aykırılık iddiaları bu işlemin iptali talebiyle birlikte idarî yargı merciinde görülür.

5510 sayılı Kanun uyarınca Sosyal Güvenlik Kurumu’nun verdiği idari para cezalarına karşı dava yoluna gitmeden evvel idari itiraz yolunun tüketilmesi gerekmektedir. 15 gün içinde İdari Para Cezası İtiraz Komisyonuna yapılan başvurunun reddi halinde red kararının tebliğinden itibaren 30 gün içinde İdare Mahkemesinde iptal davası açmak mümkündür.

Trafik para cezalarına karşı itiraz merci Sulh Ceza Hakimliği iken idari para cezası ile birlikte araç hakkında trafikten men kararı da verilmiş ise eğer bu kez 5326 sayılı Kanunu madde 27/8 uyarınca her iki kararı da incelemeye yetkili mahkeme İdare Mahkemesidir.

ERKEN ÖDEME İNDİRİMİ NEDİR?

İdari para cezalarında cezanın tebliğinden itibaren 15 günlük itiraz süresi içerisinde cezanın ödenmesi halinde ¼ erken ödeme indirimi uygulanmaktadır. Erken ödeme, cezaya itirazı engellemeyeceği için önemli bir avantaj sağlamaktadır.

CORONA VİRÜS KAPSAMINDAKİ İDARİ PARA CEZALARI İPTAL ETTİRİLEBİLİR Mİ?

Kabahatler Kanunu Madde 32: “Yetkili makamlar tarafından adlî işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığın korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye ..idarî para cezası verilir.

Umumi Hıfzıssıhha Kanunu Madde 282: Bu Kanunda yazılı olan yasaklara aykırı hareket edenler veya zorunluluklara uymayanlara, fiilleri ayrıca suç oluşturmadığı takdirde, ..idarî para cezası verilir.”

Corona Virüs Salgın Hastalığı kapsamında alınan tedbirlere riayet edilmemesi halinde maruz kalınabilecek idari para cezalarına karşı da itiraz yolu açık olup Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 294.maddesinde “Bu Kanunda yazılı olan idarî para cezaları mahallî mülkî amir tarafından verilir.” hükmü gereği kolluk memurları tarafından kesilen cezaların, kişi yönünden maluliyet sebebiyle iptalinin sağlanabileceği bilgisini kamuoyuna Saygılarımızla sunarız.

SON NOT.1: MAKALEDE BELİRTİLEN VE DİĞER HUKUKİ KONULU SORUNLARINIZDA BİLGİ EDİNEBİLMEK İÇİN SAYFAMIZDA YER ALAN "AVUKATA SOR" BÖLÜMÜNDEN SORULARINIZI SORABİLİRSİNİZ.

SON NOT.2: MAKALEMİZİN FAYDALI OLMASINI TEMENNİ EDERİZ. İŞ VE İŞLEMLERİNİZE ÖZEL DURUMLARIN OLABİLECEĞİNİ UNUTMAYINIZ. BU UĞURDA HAK VE ZAMAN KAYBINA UĞRAMAMANIZ İÇİN MUTLAKA AVUKATINIZA DANIŞMANIZI TAVSİYE EDERİZ.

Saygılarımızla,

GÜNEY HUKUK BÜROSU    

Av.Ebru ŞAHİN